Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) ή αφροδίσια νοσήματα είναι ασθένειες ή μολύνσεις οι οποίες μεταδίδονται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή.

Άλλοι τρόποι μετάδοσης, που ισχύουν σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι μέσω του αίματος, από τη μητέρα στο μωρό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή κατά τον τοκετό, και μέσω στενής σωματικής επαφής.

Υπάρχουν γύρω στα 20 σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Μεταξύ άλλων, έχουμε το AIDS, την Ηπατίτιδα Β, τον Έρπη, τα Οξυτενή Κονδυλώματα, τη Σύφιλη, τη Γονόρροια (Βλενόρροια), τα Χλαμύδια, την Τριχομανίαση, τη Μονιλίαση (κολπικοί μύκητες), τη Φθειρίαση και την Ψώρα.

Συμπτώματα

Ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων είναι ότι πολλά από αυτά παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα, κάτι που τα κάνει δύσκολο να διαγνωστούν. Τα κυριότερα από τα κοινά αυτά συμπτώματα είναι:

• η ασυνήθιστη έκκριση υγρών από τον κόλπο και το πέος,
• φαγούρα,
• εξανθήματα ή πληγές στην περιοχή των γεννητικών οργάνων,
• πόνος ή κάψιμο κατά τη σεξουαλική επαφή ή την ούρηση.

Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι σε ένα άτομο μπορεί να συνυπάρχουν 2-3 σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ταυτόχρονα. Το πιο σημαντικό όμως χαρακτηριστικό των νοσημάτων αυτών, το οποίο τα καθιστά τόσο ύπουλα, είναι ότι συχνά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ασήμαντα ή και ανύπαρκτα. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να έχει προσβληθεί από ένα νόσημα και να μην το έχει αντιληφθεί, βάζοντας έτσι σε κίνδυνο, όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και το σύντροφό του.

• Έκκριση υγρών από την ουρήθρα, που μπορεί κάποτε να προκαλέσει κάψιμο κατά την ούρηση, προκαλείται από τα πιο κάτω ΣΜΝ: χλαμύδια, γονόρροια, τριχομονάδες, κονδυλώματα και έρπη (στην ουρήθρα).
  Προκαλείται όμως και από άλλες καταστάσεις όπως από φλεγμονή του προστάτη ή από κυστίτιδα (φλεγμονή της ουροδόχου κύστης, μια λοίμωξη που δεν είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη).

• Φαγούρα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων προκαλείται από τα κονδυλώματα, τον έρπη, τις ψείρες, τη ψώρα, τις τριχομονάδες και τους μύκητες. Φαγούρα όμως μπορεί να προκληθεί και από έκζεμα που είναι μια πάθηση του δέρματος.

• Πληγές στην περιοχή των γεννητικών οργάνων προκαλούνται από τα κονδυλώματα, τον έρπη και τη σύφιλη. Παρόμοια συμπτώματα ερεθισμού του δέρματος όμως, μπορεί κάποτε να προκληθούν και από τη σεξουαλική επαφή, τον αυνανισμό ή ακόμα και από πολύ στενά ρούχα.

• Εξογκώματα πάνω ή γύρω από τα γεννητικά όργανα προκαλούνται από τα κονδυλώματα.

• Πόνος στην περιοχή των γεννητικών οργάνων μπορεί να προκληθεί λόγω φλεγμονής του τραχήλου της μήτρας ή των σαλπίγγων από τα χλαμύδια και τη γονόρροια. Επίσης, μπορεί να προκληθεί και από φλεγμονή στον προστάτη.

• Ενόχληση στην περιοχή του πρωκτού όπως, για παράδειγμα, φαγούρα, αιμορραγία ή έκκριση υγρών, μπορεί να προκληθεί από τα κονδυλώματα, τα χλαμύδια, τον έρπη, τη γονόρροια και τη σύφιλη. Παρόμοια ενόχληση προκαλείται από έκζεμα και από αιμορροΐδες.

• Στις γυναίκες επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί περιστασιακή αιμορραγία από διάφορες μολύνσεις όπως, για παράδειγμα, από χλαμύδια.

 

Εγκυμοσύνη και Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Οι έγκυοι πρέπει να υποβάλλονται έγκαιρα σε αναλύσεις για ορισμένα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα διότι σε περίπτωση που η μητέρα έχει ένα τέτοιο νόσημα, πολλές φορές κινδυνεύει να μολυνθεί και το έμβρυο (κάθετη μετάδοση) ή το νεογνό κατά τον τοκετό ή το θηλασμό.

Ένα άλλο μικρόβιο που μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο βρέφος είναι αυτό της σύφιλης.

Επίσης, στην περίπτωση που η γυναίκα πάσχει από γονόρροια ή χλαμύδια, το νεογέννητο θα πρέπει να πάρει αντιβίωση. Αυτό γίνεται διότι το μωρό, περνώντας από τον κόλπο την ώρα που γεννιέται, μπορεί να μολυνθεί στα μάτια ή στην αναπνευστική οδό.

Όταν μια έγκυος γυναίκα πάσχει από έρπη των γεννητικών οργάνων ή από οξυτενή κονδυλώματα τότε πάλι, υπάρχει κίνδυνος και το παιδί να προσβληθεί. Στις περιπτώσεις αυτές συνιστάται η καισαρική.

 

Οδηγίες Πρόληψης κατά το Σεξ

• Χρήση του προφυλακτικού σε κάθε σεξουαλική επαφή.
• Αποφυγή ανταλλαγής πετσέτας ή εσωρούχων.
• Ούρηση μετά τη σεξουαλική πράξη.
• Πλύσιμο με νερό πριν και μετά τη συνουσία
• Αποφυγή υπερβολικού αλκοόλ πριν από το σεξ ή το σεξ με άτομα υπό την επήρεια αλκοόλ ή εξαρτησιογόνων ουσιών. Τα άτομα αυτά συχνά αποτυγχάνουν να έχουν ασφαλείς σεξουαλικές επαφές.

 

Τα πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Βλενόρροια, γονόρροια

Προκαλείται από το μικρόβιο του γονοκόκκου και  είναι μια ασθένεια που μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής καθώς και από τη μητέρα στο έμβρυο και στο μωρό κατά τον τοκετό (οπότε προκαλεί μόλυνση στα μάτια).

Ανάλογα με την επαφή, κολπική, στοματική ή πρωκτική μπορεί να προσβάλει όργανα και ιστούς των περιοχών αυτών.

Συμπτώματα – Σημεία

Συχνά δεν υπάρχουν συμπτώματα. Συγκεκριμένα υπολογίζεται ότι το 1/5 των αντρών και περίπου το ½ των γυναικών που μολύνονται, εξελίσσονται σε ασυμπτωματικούς φορείς. Από την άλλη όμως μπορεί να εμφανιστούν πυώδεις εκκρίσεις από τον κόλπο, το πέος και τον πρωκτό. Επίσης μπορεί να υπάρξει κάψιμο κατά την ούρηση.

Θεραπεία

Για τη διάγνωση είναι χρήσιμη η λήψη δείγματος από την περιοχή της μόλυνσης και η εργαστηριακή ανάλυσή του. Η θεραπεία γίνεται συνήθως με πενικιλίνη.

 

Χλαμύδια

Τα χλαμύδια είναι θεραπεύσιμο νόσημα και προκαλείται από τα βακτήρια Chlamydia trachomatis.Τα συμπτώματα εμφανίζονται 10-20 ημέρες από την στιγμή της μόλυνσης. Μεταδίδονται μέσω κολπικής, στοματικής ή πρωκτικής συνουσίας. Καθώς η λοίμωξη είναι συχνά ασυμπτωματική, είναι πιθανόν να έχουμε μολυνθεί και να μην το γνωρίζουμε.

Συμπτώματα

Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι έκκριση κολπικών υγρών, πόνος κατά την σεξουαλική επαφή, συχνουρία, δυσουρία. Στους άνδρες τα συμπτώματα – έκκριση υγρών από το πέος, συχνουρία, δυσουρία, κνησμός κατά την ούρηση – είναι πιο εμφανή και αναγνωρίζονται εύκολα.

Θεραπεία

Η θεραπεία των χλαμυδίων γίνεται με φάρμακα της οικογένειας των μακρολίδων, όπως είναι η αζιθρομυκίνη (μονοήμερη θεραπεία), ή με τερακυκλίνες, όπως είναι η δοξυκυκλίνη (εβδομαδιαία θεραπεία). Αλλα φάρμακα που μπορεί να συστήσει ο θεράπων ιατρός είναι η ερυθρομυκίνη ή η οφλοξασίνη. Η πενικιλίνη, η οποία προσφέρει θεραπεία σε πολλά αφροδίσια νοσήματα, είναι εντελώς αναποτελεσματική στα χλαμύδια.

 

Σύφιλη

Η σύφιλη προσβάλλει την επιδερμίδα, τους ιστούς, τα όργανα του σώματος, τον εγκέφαλο και τα νεύρα, προκαλώντας παράλυση, τρέλα και θάνατο. Στη διάρκεια της ανάπτυξής της μιμείται τα συμπτώματα άλλων ασθενειών. Προκαλεί πρήξιμο στις αρθρώσεις, πόνους στη σπονδυλική στήλη, δυσμορφίες και καρδιοπάθεια. Την εποχή της “δόξας” της την αποκαλούσαν “μιμητή” και κατά κάποιον τρόπο το ΑΙDS είναι ο σύγχρονος διάδοχός της.

Ωστόσο, το βακτηρίδιο της σύφιλης εξοντώνεται πολύ εύκολα με πενικιλίνη. Η ασθένεια μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, από δερματικά έλκη που υπάρχουν στα γεννητικά όργανα, τον κόλπο, το αιδοίο, τον τράχηλο, το στόμα και όλη την περιοχή των γεννητικών οργάνων, όπου έχει εισχωρήσει το βακτηρίδιο.

Συμπτώματα

Κλινικά η σύφιλη εξελίσσεται σε 3 στάδια.
Στάδιο 1:Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ανώδυνης πληγής (συφιλιδικό έλκος), συνήθως στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, που φεύγει από μόνη της.
Στάδιο 2: Παρουσιάζεται εξάνθημα, πυρετός, πρήξιμο αδένων, μυϊκός πόνος, συμπτώματα δηλαδή παρόμοια με αυτά της γρίπης. Επίσης, μπορεί να υπάρξει αναιμία κα ηπατίτιδα. Ωστόσο τα δύο πρώτα στάδια μπορεί να μην έχουν συμπτώματα.
Στάδιο 3: Στο τελευταίο στάδιο έχει γίνει πλέον σοβαρή βλάβη στα εσωτερικά όργανα (π.χ. εγκέφαλο, νεύρα, καρδιά, αρθρώσεις, πνεύμονες).

Θεραπεία

Η θεραπεία γίνεται με πενικιλίνη ή τετρακυκλίνη και πρέπει να την ακολουθήσουν ταυτόχρονα και οι δύο παρτενέρ. Πρέπει να γίνονται συχνές αναλύσεις αίματος για δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της υποτροπής. Οταν η σύφιλη θεραπεύεται στο πρώτο ή το δεύτερο στάδιο, οι μόνιμες βλάβες αποφεύγονται.

Επειδή η ασθένεια μεταδίδεται και από τη μάνα στο παιδί προκαλώντας του φοβερές δυσμορφίες, σε όλες τις μέλλουσες μητέρες γίνονται στους τέσσερις πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης -προληπτικά- αναλύσεις αίματος για διάγνωση σύφιλης.

 

Ηπατίτιδα Β

Η Ηπατίτιδα που είναι φλεγμονή του ήπατος (συκωτιού) μπορεί να προκληθεί από διάφορους ιούς καθώς και από άλλους παράγοντες. Ένας από τους ιούς είναι ο H Β V, δηλαδή ο ιός της Ηπατίτιδας Β, που μπορεί να μεταδοθεί και μέσω της σεξουαλικής επαφής και γι αυτό η Ηπατίτιδα Β κατατάσσεται ανάμεσα στα Σ.Μ.Ν.

Συμπτώματα

Πολλές φορές η λοίμωξη αυτή είναι ασυμπτωματική. Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε τρία στάδια:
Στάδιο 1: Συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, κούραση, απώλεια όρεξης, φαγούρα.
Στάδιο 2: Ίκτερος, κοιλιακός πόνος, ανοιχτόχρωμα κόπρανα και σκουρόχρωμα ούρα.
Στάδιο 3: Υποχώρηση ίκτερου, απώλεια βάρους.

Διάγνωση

Η εξέταση περιλαμβάνει αναλύσεις αίματος για τους διάφορους δείκτες της Ηπατίτιδας Β οι οποίοι είναι σημαντικοί για να καθοριστεί το πότε έγινε η μόλυνση με τον ιό καθώς και η πρόγνωση της ασθένειας.

Θεραπεία για την Ηπατίτιδα Β δεν υπάρχει.

 

Έρπης  των γεννητικών οργάνων

Ο έρπης των γεννητικών οργάνων ίσως είναι το πιο συχνό σεξουαλικά- μεταδιδόμενο νόσημα. Ο HSV-2 συνήθως προσβάλλει την γεννητική περιοχή (γεννητικός Έρπης). Ο ιός μεταδίδεται μπορεί να μεταδοθεί στο έμβρυο κατά την διάρκεια του τοκετού, γι΄ αυτό συνιστάται να γίνει καισαρική τομή.

Συμπτώματα

Καύσος (κάψιμο) στην γεννητική περιοχή, χαμηλή οσφυαλγία, δυσουρία, γενική κακουχία, πυρετός, διόγκωση λεμφαδένων, φυσαλίδες στα γεννητικά όργανα και επώδυνα έλκη. Τα συμπτώματα του γεννητικού έρπητα διαρκούν 2-3 εβδομάδες και περίπου το 75% των ασθενών αναπτύσσουν περιοδικές προσβολές, οι οποίες εμφανίζονται σε άτακτα χρονικά διαστήματα.

Θεραπεία

Δεν θεραπεύεται οριστικά και κάνει συχνές υποτροπές. Ωστόσο τα αντιικά φάρμακα που χορηγούνται έχουν καλά αποτελέσματα και οι ελπίδες για την παρασκευή εμβολίου φαίνεται ότι σε λίγο καιρό θα γίνουν πραγματικότητα.

 

Κονδυλώματα, HPV

Οφείλονται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV )και προσβάλλουν κυρίως τον τράχηλο της μήτρας, τον κόλπο και το αιδοίο. Οι πιο επικίνδυνοι ιοί που έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι οι HPV -16, HPV -18, HPV -31, HPV -33 και HPV -45. Τα παιδιά μπορεί να επιμολυνθούν από τον ιό κατά τον τοκετό.

Περισσότερες λεπτομέρειες στην ενότητα Κονδυλώματα

 

Βακτηριδιακή κολπίτιδα Gardenella

Η κολπίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή του κόλπου, προκαλείται από διάφορα μικρόβια, για παράδειγμα από μύκητες (Candida albicans), παράσιτα (Trichomonas vaginalis) και βακτηρίδια. Βακτηριδιακή κολπίτιδα συχνά μπορεί να προκληθεί από αρκετά είδη βακτηριδίων συγχρόνως. Μεταξύ αυτών είναι και η Gardnerella vaginalis . Το βακτηρίδιο αυτό είναι μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου αλλά μερικές φορές, όταν το περιβάλλον του κόλπου αλλάξει, μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη.

Το βακτηρίδιο αυτό πολλές φορές μπορεί να μεταφερθεί από τον ένα σύντροφο στον άλλο μέσω της σεξουαλικής επαφής. Βακτηριδιακή κολπίτιδα όμως μπορεί να επέλθει επίσης λόγω αυξημένης υγρασίας και θερμότητας στην περιοχή των γεννητικών οργάνων (π.χ. λόγω συνθετικών εσωρούχων), λόγω καταστάσεων που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και λόγω κακής υγιεινής.

Συμπτώματα

Στις γυναίκες μπορεί να υπάρχουν ασυνήθιστες εγκρίσεις από τον κόλπο, οι οποίες έχουν γκριζόασπρο χρώμα και άσχημη μυρωδιά, ιδίως μετά τη σεξουαλική επαφή και την περίοδο. Επίσης, υπάρχει φαγούρα και κάψιμο στην περιοχή του κόλπου. Οι άντρες δεν έχουν συμπτώματα, οπότε είναι απλώς φορείς του μικροβίου.

Θεραπεία

Λαμβάνεται δείγμα από τον κόλπο το οποίο εξετάζεται μικροσκοπικά για τη χαρακτηριστική μορφολογία της Gardnerella vaginalis . Στις γυναίκες δίνονται αντιβιοτικά. Στους άντρες συνήθως δεν δίνεται θεραπεία.

 

Μονιλίαση – Κολπικοί Μύκητες

Οι μύκητες αυτοί λέγονται Candida albicans. Ζουν μέσα στο ανθρώπινο σώμα, για παράδειγμα στο έντερο και στον κόλπο, χωρίς να προκαλούν κανένα πρόβλημα, εκτός από περιπτώσεις που για κάποιο λόγο διαταράσσεται η φυσιολογική ισορροπία του οργανισμού. Πολλαπλασιάζονται και προκαλούν μολύνσεις, όπως είναι η μόλυνση του κόλπου (κολπίτιδα).

Οι μύκητες αυτοί μπορούν αν μεταδοθούν από τον ένα σύντροφο στον άλλο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Στις γυναίκες όμως μπορούν να προκληθούν και χωρίς να έχει υπάρξει σεξουαλική επαφή, όταν το περιβάλλον του κόλπου αλλάξει λόγω αντιβιοτικών, δίαιτας, διαβήτη, ορμονικών διαταραχών, εγκυμοσύνης, κλπ.

Συμπτώματα

Στις γυναίκες μπορεί να υπάρξει έκκριση παχύρρευστων, άσπρων υγρών από τον κόλπο, φαγούρα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, ερεθισμός και πόνος κατά την ούρηση και φλεγμονή των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Στους άντρες, όπου η μετάδοση είναι σχεδόν πάντα μέσω του σεξ, παρουσιάζεται παροδική φαγούρα και φλεγμονή στην περιοχή του πέους.

Θεραπεία

Η εργαστηριακή διάγνωση μπορεί να γίνει με λήψη δείγματος από τον κόλπο και καλλιέργειά του. Η θεραπεία είναι αντιμυκητική κρέμα και χάπια και για τα δύο φύλα, και κολπικά υπόθετα για γυναίκες.

 

AIDS: νόσος της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας

Η μόλυνση από τον ιό του AIDS γίνεται μέσω της σεξουαλικής επαφής με φορείς ή ασθενείς ή και από μολυσμένες σύριγγες. Παρόλο που η νόσος δεν μπορεί να θεραπευτεί ακόμα, τα φάρμακα που χορηγούνται έχουν βελτιώσει την ποιότητα ζωής φορέων αλλά και των ασθενών. Η αποφυγή πολλαπλών σχέσεων και η χρήση του προφυλακτικού, αποτελούν τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους προστασίας από τον θανατηφόρο ιό.