Οι προληπτικές εξετάσεις κατά του καρκίνου του μαστού αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της αντιμετώπισής του. Η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου αυτού αποτελεί το βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση και ίασή του.
Τι είναι;
Προληπτικός έλεγχος μαστών είναι ο έλεγχος ασυμπτωματικών γυναικών με μαστογραφία και κλινική εξέταση, προκειμένου να ανιχνευθούν όγκοι σε πολύ πρώιμο στάδιο (πολύ μικρού μεγέθους ή ακόμη και σε προκαρκινικό στάδιο).
Προληπτικό έλεγχο μαστών κάνουν όλες οι γυναίκες ανεξαιρέτως ιστορικού. Μπορεί οι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού ή ωοθηκών να εμφανίζουν πολύ υψηλότερο κίνδυνο αλλά και οι γυναίκες του κοινού πληθυσμού έχουν υψηλό κίνδυνο, μιας και ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη κακοήθεια στον γυναικείο πληθυσμό (περίπου 1 στις 8 γυναίκες θα νοσήσει από καρκίνο του μαστού).
Ηλικία
Ο προληπτικός έλεγχος ξεκινάει στην ηλικία των 25 ετών και αφορά τις ασυμπτωματικές γυναίκες αλλά και όσες ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Ηλικία 25-40 ετών
- Κλινική εξέταση ανά 1-3 χρόνια (στην κλινική εξέταση μπορεί να περιλαμβάνεται και το υπερηχογράφημα, ειδικά στις ηλικίες πάνω από 35 ετών)
- Μηνιαία αυτοεξέταση
Ηλικία 40 ετών και άνω
- Ετήσια κλινική εξέταση
- Ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία (συμπληρωματική εξέταση το υπερηχογράφημα)
- Μηνιαία αυτοεξέταση
Τι περιλαμβάνει ο προληπτικός έλεγχος;
Η εξέταση των μαστών, στα πλαίσια του προληπτικού – τακτικού ελέγχου, θεωρείται ολοκληρωμένη μετά την ψηλάφηση από ειδικό χειρουργό μαστού και την απεικόνιση με μαστογραφία και υπερηχογράφημα.
Η μαστογραφία μπορεί να διαγνώσει έως 86% των καρκίνων του μαστού. Υπάρχουν όγκοι, οι οποίοι είναι “αόρατοι” για τη μαστογραφία ή μαστοί πολύ πυκνοί που καθιστούν αδύνατη την ασφαλή διάγνωση.
Συμπληρωματικά, χρησιμοποιείται το υπερηχογράφημα, που δίνει επιπλέον πληροφορίες για το μαστό.
Αυτοεξέταση
Η αυτοεξέταση είναι η πιο συχνά επαναλαμβανόμενη αλλά και η πιο εύκολη στην πραγματοποίησή της. Η ίδια η γυναίκα την πραγματοποιεί στο σπίτι της και διαρκεί ελάχιστα λεπτά.. Επαναλαμβάνεται μία φορά το μήνα, 5-10 μέρες μετά την έναρξη της περιόδου. Εφόσον η γυναίκα είναι στην εμμηνόπαυση, συνιστάται να γίνεται μια συγκεκριμένη ημέρα του μήνα π.χ. στις αρχές του μήνα.
Πώς γίνεται;
Ένας εύκολος τρόπος είναι η εξέταση των μαστών κατά τη διάρκεια του μπάνιου διότι τα χέρια γλιστρούν πιο εύκολα σε υγρό δέρμα. Τα δάκτυλα επίπεδα, κινούνται απαλά πάνω σε κάθε σημείο των μαστών. Χρησιμοποιείστε το δεξί χέρι για να εξετάσετε τον αριστερό μαστό, και το αριστερό χέρι για τον δεξιό μαστό. Ελέγξτε για ογκίδιο, σκληρία ή πάχυνση.
Ο πλήρης αυτοέλεγχος γίνεται ως εξής:
- Το επόμενο βήμα είναι ο οπτικός έλεγχος απέναντι σε καθρέπτη, με δυνατό φωτισμό, αρχικά με τα χέρια κάτω και στη συνέχεια με τα χέρια πίσω από το κεφάλι και, τέλος, στη μέση, πιέζοντας με δύναμη, ώστε να ενεργοποιηθούν οι μύες του στήθους. Η γυναίκα αναζητά οποιαδήποτε μεταβολή στο μέγεθος ή το σχήμα των μαστών και παρατηρεί αν υπάρχουν ενδείξεις δερματικών αλλοιώσεων ή ανωμαλιών, όπως έκζεμα, ερυθρότητα βαθούλωμα κλπ. Είναι φυσιολογικό να διαφέρει το μέγεθος του ενός μαστού από τον άλλο, εκτός αν αυτό παρατηρείται για πρώτη φορά.
- Συνεχίζεται με τον ψηλαφητικό έλεγχο, κατά τον οποίο η γυναίκα χρησιμοποιώντας τα 4 δάκτυλα του χεριού ενωμένα, εκτός του αντίχειρα, ψηλαφεί κάθε φορά τον αντίθετο μαστό, με το άλλο χέρι πίσω από το κεφάλι. Πρώτα ψηλαφεί σε όρθια στάση και στη συνέχεια ξαπλωμένη. Πιέζει με τα δάχτυλα κάνοντας κυκλικές και παλινδρομικές (πάνω-κάτω) κινήσεις, προσπαθώντας να καλύψει όλη την επιφάνεια του μαστού και ελέγχοντας εάν υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή σε σχέση με τις προηγούμενες φορές ή εάν ψηλαφεί κάποιο ογκίδιο ή σκληρία. Επίσης, ψηλαφεί τις μασχάλες.
- Στο τέλος, πιέζει προς τα μέσα την θηλή κάθε μαστού για εντοπισμό τυχόν σκληρίας ή για παρατήρηση τυχόν εκκρίματος.
Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε πως η εύρεση τυχόν λιπιδίων, σκληρίας κ.τ.λ δεν πρέπει να σας τρομάξει. Τα περισσότερα ευρήματα από ψηλάφηση δεν είναι παρά καλοήθεις όγκοι. Επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας ο οποίος είναι ο μόνος που μπορεί να διαγνώσει τι συμβαίνει και να σας καθησυχάσει.